در عصر حاضر نهاد دولت و نخبگان سیاسی نقش تعیین‌کننده‌ای در روند تحولات استراتژیک جامعه دارند و یکی از ارکان اصلی کارآمدی دولت و نخبگان سیاسی به عقلانیت و خردورزی بازمی‌گردد. بر این اساس، کالبدشکافی عنصر عقلانیت در نزد نخبگان سیاسی، زمینه‌ساز کارآمدی خواهد بود. از آنجا که دامنه مؤلفه‌های عقلانیت و خردورزی در نزد نخبگان سیاسی گسترده است، در این پژوهش به سه وجه از آن پرداخته شده که عبارتند از: «رابطه دین و عقل»، «رابطه عدالت و عقل»، «رابطه تحولات محیطی و عقل».